NEFT QUDUQLARINI BURG‘ULASHDA TERMIK DESTRUKSIYAGA CHIDAMLI MODIFIKATSIYALANGAN POLISAXARID ASOSLI EFIR KOMPOZITLARINI OLISH TEXNOLOGIYASI VA UNING O‘RGANILGANLIK DARAJASI
Keywords:
Polisaxarid, modifikatsiya, efir kompoziti, termik destruksiya, burg‘ulash eritmasi, bio-polimer, reologiya, krosslinkerlash, neft qudug‘i, yuqori harorat.Abstract
Ushbu maqolada neft va gaz quduqlarini burg‘ulash jarayonida qo‘llaniladigan burg‘ulash eritmalarining issiqqa chidamliligini oshirishda modifikatsiyalangan polisaxarid asosli efir kompozitlarining ahamiyati, ularni olish texnologiyasi hamda ilmiy tadqiqotlarda o‘rganilganlik darajasi tahlil qilingan. Burg‘ulash muhitida yuqori harorat va bosim ostida parchalanmaydigan, reologik xususiyatlarini saqlab qoladigan ekologik xavfsiz bio-polimer kompozitlarning tanlanish sabablari keltiriladi. Modifikatsiya usullari — efirlash, kationlash, oksipropillash, karboksimetillash va krosslinkerlash mexanizmlari asosida yoritilgan. Shuningdek, polimerlarning termik destruksiya jarayonlari, ularni inhibe etish texnologiyalari va kompozitlarning yuqori haroratli (180–220 °C) burg‘ulash sharoitida qo‘llanishi bo‘yicha zamonaviy ilmiy ishlanmalar sharh etiladi.
References
1. Yanushevskaya N.V., Shcherbakov V.G. “Modifikatsiya qilingan polisaxaridlar va ularning neft sanoatidagi qo‘llanilishi”, Moskva: Ximiya, 2018.
2. Amriev R., Xodjayeva M. “Burg‘ulash eritmalarining reologiyasi”, Toshkent: Fan va texnologiya, 2020.
3. Kharchenko S.V. “High-temperature drilling fluid polymers: review and prospects”, Journal of Petroleum Science, 2019.
4. Wang L., Chen J. “Thermal stability of modified starch ethers for drilling fluids”, Polymer Degradation Studies, 2021.
5. Qodirov S., Abdullayev B. “Polisaxaridlarning kimyoviy modifikatsiyasi”, Toshkent Kimyo jurnali, 2022.
6. API Recommended Practices for Drilling Fluids, American Petroleum Institute, 2021.
7. Yang H., Liu S. “Crosslinked polymer systems for high-temperature wells”, Oilfield Chemistry Review, 2020.
8. Sharipov A. “Tabiiy polimerlar asosida yuqori haroratga chidamli qo‘shimchalar”, O‘zbekiston neft va gaz ilmiy jurnali, 2023.
9. Ahliyor E., Khadjibayev A. MUHANDISLIK VA SANОАT CHIZMACHILIGI. – 2025.
